با توجه به کاهش بارندگی‌ها و افزایش شدید دما در سال‌های اخیر گیاهان و محصولات زراعی به شدت در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند.
دماهای بسیار بالا و هوای گرم تابستان و به دنبال آن کمبود رطوبت برای سلامت گیاهان بسیار مضر می‌باشد. عدم محافظت از گیاهان و انجام اقدامات مناسب در برابر این تنش‌ها سبب افزایش شدید کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی خواهد شد.
در این مقاله سعی بر آن است که چندین اقدام لازم در جهت مراقبت از گیاهان در تابستان را بازگو کنیم تا گیاهان و محصولات شما از آسیب‌های ناشی از گرمازدگی در امان باشند. با ما همراه باشید.
یکی از آفات مهم کشاورزی، که این روزه تبدیل به معضل برای کشاورزان مناطق مختلف کشور شده است آفت نماتد می‌باشد. نماتدکش خرم بهار آتیس با تاثیر بر انواع نماتد سبب کاهش تعداد نماتدها و نابودی بالای 70 درصد این آفت خواهد شد.
اولین و بهترین روش برای مراقبت از گیاهان در تابستان که بسیار ساده انجام می‌گیرد و از ایجاد تنش در گیاهان جلوگیری می‌کند کشیدن مالچ است.
شما می‌توانید به کمک لایه‌ای نازک از مالچ به خوبی از گیاهان، درختچه‌ها، درختان و باغ‌ها محافظت کنید. دلیل اصلی استفاده از مالچ کمک به حفظ رطوبت خاک می‌باشد. مالچ پایه گیاهان را سرد نگه‌داشته و گیاه را دربرابر گرمای شدید حمایت می‌کند.
جهت مالچ‌کشی می‌توانید از انواع مواد ارگانیک و موادی مانند برگ‌های خشکیده و خردشده، کمپوست، پوست درختان و… استفاده نمائید.
همچنین می‌توانید از بازار مالچ‌های مصنوعی خریداری کنید. برای مالچ‌کشی گیاهانی همچون زغال‌اخته که برای رشد خاک اسیدی را دوست دارند، می‌باید از مالچ‌های اسیدی استفاده کنید.
از مالچ‌های اسیدی می‌توان پوسته‌ی دانه پنبه را معرفی کرد. این کار ضمن بهبودی بخشیدن به خاصیت اسیدی خاک رطوبت خاک را نیز حفظ می‌نماید.
استفاده از مواد گیاهی نپوسیده همچون بریده‌های چمن تازه برای مالچ‌کشی باعث کاهش نیتروژن خاک شده و رشد گیاهان را با اختلال مواجه می‌سازد.
از گذشته تاکنون بسیاری از کشاورزان برای حفظ رطوبت خاک و گیاهان مالچ‌کشی را انتخاب می‌کنند و این روش که با هدف محافظت از گیاهان دربرابر تنش گرمایی استفاده می‌شود سابقه‌ای دیرینه دارد.
میزان نیاز گیاه به آب به شرایط محیطی مختلفی از جمله رطوبت، نوع خاک و میزان دسترسی به نور خورشید بستگی دارد.
مثلا گیاهانی که در خاک ماسه‌ای کشت می‌شوند به آبیاری‌های پی‌درپی احتیاج خواهند داشت. به دلیل وجود ذرات درشت در خاک ماسه‌ای این نوع خاک زهکشی بسیار بالایی دارد که باعث می‌شود آب در آن به سرعت تخلیه شود.
بنابراین آبیاری بیش‌ازحد و با حجم زیاد در این خاک تاثیری بر افزایش رطوبت ندارد و آب با سرعت بالایی از دسترس گیاه خارج می‌شود. این خاک به آبیاری کم و به تعداد دفعات مکرر نیاز دارد. بهتر است روزانه یک‌بار خاک را آبیاری کنید.
برخلاف خاک ماسه‌ای که زهکشی بالایی دارد، خاک‌های شنی به دلیل داشتن ذرات بسیار ریز قادر به حفظ رطوبت در مدت‌های طولانی هستند. بنابراین بهتر است این نوع خاک‌ها را در هفته یک یا دوبار آبیاری نمائید.
گیاهان دارای باروری بالا مانند سبزیجات ومیوه‌ها مقدار آبی که می‌طلبند بسیار بیشتر از سایر گیاهان است. این نیاز در ماه‌های گرم سال چندین‌برابر می‌شود.
زیرا اکثر بافت‌های این نوع گیاهان از آب تشکیل می‌شود. بنابراین کیفیت این محصولات وابستگی شدیدی به آبیاری تکمیلی و منظم در ماه‌های تابستان دارد. آبیاری عمقی نقش بسیار مهمی بر کاهش هدررفت آب از سطح خاک دارد و برای گیاهان به‌خصوص گیاهان و درختان بزرگ‌تر بسیار توصیه می‌شود.
کوددهی سبب ارتقای سطح سلامت و تقویت گیاهان می‌شود و از این جهت امری بسیار ضروری است. به‌طوری‌که سلامتی گیاهان با کوددهی مناسب افزایش یافته و دربرابر تنش‌های محیطی همچون گرمای شدید آنها را مقاوم می‌سازد.
گیاهانی که با کودهای مناسب تغذیه شده باشند نسبت به گیاهان ضعیف دربرابر گرمازدگی آسیب‌پذیری بسیار کمتری خواهند داشت.
گونه‌های مختلف یک گیاه میزان باردهی متفاوتی دارند بنابراین لازم است که درباره نیازهای کودی گیاهان دانش خود را بالا ببرید و بدون داشتن اطلاعات کافی از کوددهی خودداری کنید.
به‌عنوان مثال سبزی‌ها و گیاهانی که در فضای سبز می‌رویند در تمام طول تابستان نیاز به کوددهی دارند اما درختان میوه‌ده به‌خصوص در زمانی که رشد کرده و میوه داده‌اند نیازهای کودی مخصوصی دارند و کوددهی بی‌برنامه سبب آسیب زدن به میوه‌ها می‌شود.
کودهای اسیدآمینه و یا سیلیکات‌پتاسیم که حاوی مقدار زیادی از عناصر پتاسیم و سیلیسیم می‌باشند گیاهان را دربرابر تنش‌های محیطی و گرمازدگی مقاوم می‌سازند. توصیه می‌کنیم جهت تهیه کود مناسب به سایت شرکت خرم‌بهار آتیس مراجعه کرده و از مشورت کارشناسان این شرکت بهره‌مند شوید.
در ماه‌های گرم تابستان بالاخص در مناطق دارای آب‌وهوای گرم و خشک از انجام امور کشت‌وکار خودداری کنید. جابه‌جا نمودن گیاهان در این شرایط نیز بسیار خطرآفرین می‌باشد.
درباره هرس درختان هم باید بگوییم که انجام عملیات هرس در وجود گرمای شدید اصلا توصیه نمی‌شود. در شرایطی که بنابه‌دلایل خاص همچون وجود آفات و بیماری‌ها انجام هرس ضروری است، حتما پس از اتمام کار درخت را با کود مناسب غنی‌سازی کنید و آب کافی در اختیار آن قرار دهید.
همچنین لازم است که قسمت‌های برش‌خورده را با استفاده از چسب باغبانی پانسمان نمائید.
اگر در طول دوره گرم سال گیاهانتان را از گلدان به زمین کشت انتقال داده‌اید ضروری است که چند هفته به طور مکرر و منظم اقدام به آبیاری گیاه کنید.
برخی از گیاهان درصورتی‌که در روزهای بسیار گرم سال و در ساعات بعدازظهر مقابل نور مستقیم خورشید قرار گیرند آفتاب‌زده می‌شوند و ترجیح می‌دهند که در سایه باشند.
ازجمله این گیاهان می‌توان به سبزی‌هایی مانند لوبیا و زغال‌اخته‌های جوان اشاره کرد. گروه خاصی از گیاهان هستند که نیاز به سایه دارند و شما می‌توانید با استفاده از پارچه‌ای تیره‌رنگ در ساعات گرم روز برای این گیاهان یک سایه‌بان موقت ایجاد کنید.
گیاهانی که درمعرض استرس‌های ناشی از گرمازدگی نباشند رشد بسیار عالی خواهند داشت و کنترل این استرس سبب افزایش رشد آنها خواهد شد.
در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با راهکارهای کنترل گرما در دوره‌ی گرم سال و جلوگیری از گرمازدگی گیاهان آشنا نمائیم. مسلماً کسب موفقیت در امور کشاورزی توجه‌های فراوانی می‌طلبد.
همین رسیدگی‌ها هستند که عملکرد فوق‌العاده محصولات و سوددهی را میسر می‌سازند. یکی از مهم‌ترین نکاتی که برای تامین سلامت گیاه باید به آن توجه داشت جلوگیری از مبتلا شدن گیاهان به تنش گرمایی می‌باشد.
برای حفظ سلامت گیاهان دربرابر گرمای شدید و گرمازدگی ضروری است که تدابیری اتخاذ گردد و راهکارهایی همچون تامین آب موردنیاز، مالچ‌کشی، تغذیه گیاهی، خودداری از هرس درختان، متوقف نمودن عملیات کشت‌وکار و استفاده از سایه‌بان در این راستا بسیار تاثیرگذار خواهند بود.
اما عمل کردن براساس راهکار مناسب که با توجه به شرایط مزرعه و باغ انتخاب شده و توسط کارشناس متخصص این حوزه بررسی و تایید شده باشد بسیار مهم است و از خسارات جلوگیری کرده و سبب افزایش عملکرد محصولات خواهد شد.
امیدواریم این مقاله از سری مقالات سایت شرکت خرم‌بهار آتیس برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد. شما را به خداوند بزرگ می‌سپاریم.
