سویا جزو محصولاتی است که جایگاه بسیار مهمی در صنعت غذایی دنیا دارد و تدام کشت آن بسیار در سراسر دنیا حائز اهمیت است از این رو مبارزه با آفات سویا امروزه بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
بخش عمده تولیدات سویا در سرتاسر جهان صرف تولید روغن مایع می‌شود. یکی از محصولات جانبی سویا کنجاله سویا می‌باشد که اغلب برای مصارف غذایی و یا تغذیه پرندگان و دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از مصارف دیگر دانه‌های سویا می‌توان به مصرف آجیلی اشاره کرد. به دلیل اینکه بیشتر روغن‌های تولیدشده در جهان از دانه‌های سویا به دست می‌آید، بخش عظیمی از زمین‌های کشاورزی وسیع با استفاده از مکانیزاسیون صنعتی صرف کشت و پرورش این گیاه مهم می‌شود و این موضوع اهمیت بالای این محصول را در سرتاسر دنیا روشن می‌سازد.
یکی از موضوعات بسیار اساسی در رابطه با کشت و پرورش گیاه سویا محافظت از محصولات دربرابر عوامل بیمارگر همچون آفات سویا است. در این مقاله به معرفی چند مورد از مهم‌ترین آفات سویا می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
یکی از مهم ترین آفات سویا که ممکن است در طول کشت سویا با آن مواجه شوید آفت نماتد می‌باشد که به تدریج و به صورت کامل سبب از بین رفتن کامل محصول می‌شود نماتدکش اگروهلث با مکانیسم اثری که دارا می‌باشد می‌تواند بالای 70درصد نماتدها را از بین ببرد.
می‌توان گفت این بیماری دردسرآفرین‌ترین و شایع‌ترین بیماری تهدیدکننده محصولات سویا در ایران شناخته می‌شود.
عامل پدیدآورنده بیماری پوسیدگی زغالی سویا نوعی قارچ با نام علمی Macrophomina phaseolina می‌باشد. میزان خسارتی که این بیماری به کشت سویا وارد می‌سازد حدود 90درصد گزارش شده است. از آسیب‌های آن می‌توان به دیررس بودن گیاه، ناتوانی بذرها در جوانه‌زنی، آلوده شدن و از بین رفتن ساقه‌ها و آوندها و همچنین نابودی کامل بوته‌های جوان اشاره کرد.
هنگام بروز این بیماری پوست خارجی ساقه‌ها و ریشه‌های گیاه به حالت مشکی‌رنگ درمی‌آیند و دلیل نامگذاری بیماری هم همین حالت است.
پوسیدگی زغالی سویا یک بیماری خاکزاد شناخته می‌شود زیرا قارچ آن ماده‌ای به نام میکرواسکلروت تولید می‌کند و از این طریق تکثیر یافته و زمستان‌گذاری می‌نماید. شدت بروز این بیماری در نواحی دارای رطوبت بالا، کشت‌های فشرده و نیز آبیاری‌های غرقابی بسیار بیشتر می‌باشد.
برای مقابله با پوسیدگی زغالی سویا ارقام مقاوم به بیماری خریداری کنید. همچنین لازم است که فاصله‌گذاری مناسب را رعایت کرده و میزان رطوبت و آبیاری زمین کشت را مدیریت کنید. جهت سمپاشی نیز می‌توانید از سمومی همچون کاربندازیم، مانکوزب و یا تیوفانات متیل استفاده نمائید.
یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های تهدیدکننده گیاه سویا سفیدک داخلی است که اغلب در مناطق دارای رطوبت نسبی بالاتر دیده می‌شود.
عامل پدیدآورنده این بیماری نیز قارچی با نام علمی Peronospora manshurica می‌باشد. این قارچ در مراحل ابتدایی بر روی برگ‌های گیاه سویا لکه‌هایی زردرنگ و رنگ‌پریده ایجاد می‌کند.
لکه‌های ایجادشده رفته رفته به رنگ قهوه‌ای تا خاکستری تغییر می‌یابند که دارای حاشیه‌ای زردرنگ خواهند بود. درصورت شدت یافتن آلودگی غلاف بذرها نیز دچار آلودگی شده و بیماری همراه با بذور انتقال پیدا می‌کند.
از جمله علائم مهم این بیماری می‌توان به پژمردگی و ریزش برگ‌های گیاه سویا اشاره کرد. جهت پیشگیری از وقوع این بیماری می‌باید بقایای گیاهی را از بین برده و از سالم بودن بذرهای خریداری شده اطمینان حاصل کنید. همچنین بذور را با آب گرم و یا قارچکش مناسب ضدعفونی کنید.
هنگام بروز بیماری و مشاهده علائم ابتدایی حاصل از آن پیشنهاد می‌شود با استفاده از سمومی همچون فوزتیل آلومینیوم، متالاکسیل یا کاپتان اقدام به مبارزه شیمیایی کرده و با این راه آسیب‌های ناشی از بیماری را کاهش دهید.
درصورت بروز این بیماری، بر روی برگ‌های گیاه لکه‌های متحدالمرکز قهوه‌ای‌رنگ نمایان می‌شود. عوامل پدیدآورنده این بیماری ارقام مختلفی از جنس Alternaria می‌باشند.
بیماری لکه موجی آلترناریایی برخلاف اینکه دارای سرعت رشد و پیشرفت بسیار پایینی می‌باشد اما سطح فتوسنتزی گیاه را به شدت پایین آورده و در نتیجه بهره‌وری گیاه سویا را نیز به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. در بیشتر اوقات می‌توان بار این قارچ را بر روی برگ‌ها به خوبی مشاهده کرد.
درصورتی‌که آلودگی ایجادشده توسط این بیماری شدید باشد غلاف‌ها و بذور نیز تحت تاثیر آلودگی قرار گرفته و بذرها عقیم شده و یا دچار نابودی می‌شوند.
جهت پیشگیری از ابتلای گیاهان به این بیماری دقت در تهیه بذور سالم امری بسیار ضروری می‌باشد. همچنین سمپاشی مزرعه و بوته‌ها با سمومی همچون کلروتالونیل یا اکسی کلرور مس در کنترل و مهار بیماری بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
نماتدها موجودات خاکزی و بسیار خطرناکی هستند که دارای ارقام بسیار گوناگونی می‌باشند. نماتد Heterodera glycines از مهم‌ترین عوامل دردسرآفرین و محدودکننده کشت و رشد سویا در سرتاسر جهان به شمار می‌رود.
بوته‌های آلوده به نماتد معمولا کوتاه مانده و به رنگ زرد درآمده و به دنبال آن نماتدها به شکل سیست بر روی ریشه‌ها مشهود می‌شوند. سیست‌های نماتد حامل بیش از صدها تخم هستند که می‌توانند مدت زمان بسیاری در خاک باقی بمانند. بنابراین لازم است که از کشت مجدد سویا در خاک مزرعه آلوده به سیست نماتد جدا خودداری کنید.
برای پیشگیری از بروز این آفات مرگ‌بار رعایت تناوب زراعی با محصولاتی همچون غلات به صورت طولانی مدت بهترین و موثرترین راه ممکن خواهد بود. جهت تهیه سموم نماتدکش پیشنهاد می‌کنیم به سایت شرکت خرم‌بهار آتیس مراجعه فرمایید.
عامل اصلی گسترش این ویروس در مزرعه شته‌ها هستند. میزان خسارت وارد شده توسط این ویروس به طور شدید نمی‌باشد و درصد آسیب به نوع رقم کشت‌شده در مزرعه بستگی دارد.
درصورت بروز این بیماری و ایجاد آلودگی برگ‌های گیاهان و بوته‌ها به فرم موزائیکی درآمده و دچار رنگ‌پریدگی خواهند شد. همچنین چروکی و پیچ‌خوردگی برای برگ‌ها اتفاق افتاده و برگ‌ها بسیار کوتاه‌تر از حالت معمول خواهند بود. بر اثر این آلودگی بذرها نیز از سایز بسیار کوچکی برخوردار بوده و اغلب آنها در امر جوانه‌زنی ناتوان می‌مانند.
همانطور که گفته شد شته‌ها عامل اصلی پیشرفت ویروس موزائیک سویا هستند. بنابراین نابودسازی شته‌ها در کنترل و مهار ویروس بسیار مهم می‌باشد.
می‌توان این آفت را به عنوان مخرب‌ترین و دردسرآفرین‌ترین آفات تهدیدکننده کشت سویا معرفی کرد. کرم غلاف خوار سویا که با نام علمی Helicoverpa armigera شناخته می‌شود، ابتدا از تخم‌ها تفریخ می‌کند و سپس با تغذیه از برگ‌های گیاه سویا در گل و غلاف دانه‌های سویا نفوذ می‌نماید.
هنگامی‌که این حشره به داخل غلاف دانه‌ها نفوذ پیدا کند جلوی تشکیل دانه‌ها و همچنین تغذیه دانه‌ها را می‌گیرد. سرعت در مبارزه با این آفت عامل حیاتی می‌باشد. شما نباید اجازه ورود این حشره به داخل دانه‌ها را بدهید زیرا پس از ورود و تغذیه دیگر مبارزه با آنها کارساز نخواهد بود.
با توجه به اینکه نسل اول کرم غلاف‌خوار بر روی علف‌های هرز استقرار می‌یابد، لذا کنترل و از بین بردن علف‌های هرز در مبارزه با این بیماری و جلوگیری از رشد آن بسیار حائز اهمیت می‌باشد. مبارزه شیمیایی نیز در مقابله با این آفت بسیار موثر است. پیشنهاد می‌کنیم جهت سمپاشی مزرعه از سموم لاروکش همچون ایندوکساکارب، فوزالن و یا تیودیکارب استفاده کنید.
در این مقاله سعی کردیم چند مورد از مهم‌ترین عوامل بیمارگر کشت سویا را معرفی کرده و راه‌های مبارزه با آنها را بررسی کنیم.
بی‌تردید مقابله با آفات و بیماری‌ها تضمین‌کننده سلامت محصولات کشاورزی و نیز امنیت غذایی مردم جهان است. سویا یکی از مهم‌ترین منبع غذایی برای انسان‌ها و حیوانات دامی و پرندگان به شمار می‌رود و گیاهی صنعتی است.
همانطور که گفته شد این گیاه به صورت مکانیزه کشت می‌شود و لذا مبارزه شیمیایی با آفات چندان مفید نخواهد بود. جهت مبارزه با این عوامل بیمارگر روش‌های نوین زیستی توصیه می‌شود. قطعا کنترل بیولوژیک همراه با رعایت تناوب زراعی و استفاده از ارقام مقاوم به بیماری کشت سویا را دربرابر عوامل تهدیدکننده مختلف بیمه می‌کند.
امیدواریم این مقاله از سری مقالات سایت شرکت خرم‌بهار آتیس برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد. شما را به خداوند بزرگ می‌سپاریم.
