در سال‌هاي اخير، كشت گلخانه‌اي به خصوص گلخانه خیار به دليل وجود مزاياي بسیار مانند راندمان بالاي توليد محصول، توليد خارج از فصل محصول، كيفيت بالاي محصول توليدي و کاهش مصرف آب افزايش چشمگیری پیدا کرده است. کشت خیار در کشور ما نیز به علت توسعه و ترویج گلخانه‌ها، روز به روز در حال پیشرفت است. دما و رطوبت خاص محيط گلخانه، شرایط را براي رشد و تكثير بسياري از آفات و بيماری‌هاي گياهي مساعد میسازد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خرید نماتدکش گیاه پایه بالنده به صفحه نماتدکش خرم بهار آتیس مراجعه فرمایید.
بنابراین در صورت ورود این عوامل به محیط گلخانه، آفات و بیماری‌ها به سرعت تکثیر یافته و خسارت کمی و کیفی بسیاری در محصول به جای می‌گذارند. همچنین کمبود عناصر غذایی یکی از مواردی است که نباید نادیده گرفته شود.
خیار یکی از پرمصرف‌ترین صیفی‌جات به شمار می‌رود که کیفیت و شکل ظاهری آن نقش مهمی در فروش دارد. لذا ظاهر و طعم بد خیار باعث کاهش کیفیت محصول و بازار پسندی آن می‌شود. در این مقاله قصد داریم آفات، بیماری‌ها و کمبود عناصر غذایی در گلخانه خیار را مورد بررسی قرار دهیم.
شته جالیزی، تریپس‌ها، سفید بالک‌ها، مگس‌های مینوز و کنه تارعنکبوتی از مهمترین آفات در گلخانه خیار می‌باشند که در ادامه به بررسی هر یک از این آفات میپردازیم.
شته‌های جالیزی یکی از آفات مهم در گلخانه خیار محسوب می‌شوند که زیان شدیدی به گیاهان جالیزی مخصوصا به خیار وارد میکند. شته‌ها بدنی نرم و گلابی شکل به رنگ سبز یا زرد دارند.
شته با قرار گرفتن در زیر برگها از شیره گیاه تغذیه کرده و باعث کمبود مواد کربوهیدراته و توقف رشد آن می‌شود. در گیاهان آلوده به شته برگها پیچیده و گلها میریزند.
شته با انتقال بیماری‌های قارچی و ترشح عسلک محیط را برای رشد انواع قارچ‌ها فراهم میسازد. برای جلوگیری از ورود شته‌ها به گلخانه استفاده از تله‌های چسبنده زرد رنگ پیشنهاد می‌شود. در مبارزه بیولوژیک نیز میتوان از کفشدوزک 7 نقطه‌ای، زنبورهاي پارازيتوئيد و… استفاده نمود.
یکی دیگر از آفات مهم خیار گلخانهای تریپس‌ها می‌باشند که علاوه‌بر خسارت به گیاهان، به علت قطعات دهانی مکنده باعث انتقال بیماری‌های ویروسی می‌شوند. تریپس‌ها که در آب و هوای گرم و خشک فعالیت دارند با تغذیه شیره گیاهی از سطح برگ به گیاه آسیب میرسانند.
محل تغذیه تریپس‌ها به صورت نقاط سفید-نقره‌ای یا زرد در می‌آید. برگهای مبتلا به این آفت رنگ پریده، بد شکل، پیچیده و پژمرده می‌شوند. در صورت شدت خسارت، برگهای گیاه خشک شده و از بین می‌روند.
کنترل و حذف علف هرز در کاهش جمعیت تریپس‌ها بسیار تاثیرگذار است چراکه علف هرز از میزبان‌های مهم این آفت می‌باشد. همچنین استفاده از عوامل بیولوژیکی از جمله کنه‌های شکارگر و کفشدوزک‌ها باعث کاهش جمعیت تریپس‌ها می‌شود. از تله‌های چسبنده آبی و سفید با توجه به گونه تریپس نیز میتوان استفاده نمود.
مگس سفید یا سفید بالک حشرهای سفید رنگ با دامنه میزبانی وسیع است که خسارات بسیاری بر گیاهان گلخانهای به خصوص خیار و گوجه‌فرنگی وارد میکند. سفید بالک‌ها با تغذیه از برگهای پایینی باعث ایجاد لکه‌های زرد رنگ روی برگها شده و در نهایت موجب خشک شدن بوته‌ها و کاهش شدید محصول می‌شود.
آفت سفید بالک به صورت غیر مستقیم نیز به گیاه آسیب می‌رساند. این آفت با تولید عسلک بر روی برگ گیاه منجر به رشد بیماری‌های قارچی می‌شود. بهترین راه مقابله با این آفت نصب توری در محل هواکش گلخانه و نصب تله‌های زرد چسبدار می‌باشد.
یکی از مهمترین آفات گلخانهای به ویژه خیار مگس‌های مینوز است که با آسیب به بافت و ایجاد دالان‌هایی در برگ موجب کاهش فتوسنتز و ریزش پیش از موقع برگها می‌شود.
اين آفت همچنين با ايجاد سوراخ در برگها باعث انتقال انواع ويروس‌ها و قارچ‌ها به بوته‌های آلوده می‌گردد. استفاده از زنبورهای پارازیتوئید، حذف علفهای هرز و نصب کارت‌های زرد از راههای مقابله با مینوزها می‌باشد. در صورت خسارت شدید از سموم شیمیایی نیز میتوان استفاده نمود.
یکی از شایع‌ترین آفت گلخانهای، کنه تارعنکبوتی است که در ابتدا علفهای هرز پیرامون گلخانه را آلوده کرده و پس از آن از طریق باد وارد گلخانه می‌شود. کنه‌ها با تغذیه از سلول‌های سطح زیرین برگ به کلروپلاست‌ها خسارات زیادی وارد کرده و باعث ریزش برگها، کاهش رشد، کاهش فتوسنتز، کاهش کمی و کیفی محصول و در نهایت مرگ گیاه می‌شوند.
ایجاد لکه‌های ریز و زرد یا خاکستری رنگ، ایجاد حالت گرد و غبار گرفتگی روی گیاه و همچنین وجود تارهای تنیده شده در سراسر بوته‌های گیاه از علائم وجود این کنه می‌باشد. برای مقابله با کنه‌ها تهویه مناسب، رعایت بهداشت گلخانه، ایجاد رطوبت، آبیاری مناسب و سموم کنه‌کش بهترین گزینه‌ها هستند.
پژمردگی فوزاریومی، سفیدک پودری، سفیدک داخلی، آنتراکنوز و موزائیک خیار شایع‌ترین بیماری‌های خیار گلخانهای می‌باشد که در ادامه آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بیماری پژمردگی فوزاریومی یکی از مهمترین بیماری‌های قارچی خیار گلخانهای است که باعث قهوه‌ای شدن آوند، پژمردگی بوته‌ها، پوسیدگی ریشه‌ها و در نهایت مرگ کل بوته می‌شود.
در صورتی که این قارچ در مرحله گیاهچه حمله کند محل بیماری باریک و نرم می‌گردد. با حذف علفهای هرز، شخم عمیق خاک، پرهیز از آبیاری بیش از حد، استفاده از قارچ کش‌ها میتوانید گیاهان خود را از این بیماری حفظ کنید.
سفیدک پودری که با نامهای سفیدک سطحی و حقیقی نیز شناخته می‌شود یکی از بیماری‌های مهم در خیار است که خسارات قابل توجهی به محصولات وارد میکند. اولین علائم بیماری سفیدک پودری زمانی است که گل‌های بوته خیار باز نشده و به صورت لکه‌های سفیدرنگ روی برگ و ساقه خیار ظاهر می‌شود.
برگهای مبتلا به سفیدک پودری خشک و شکننده شده و در صورت آلودگی بیشتر زرد یا قهوه‌ای میگردند. همچنین در بوته‌های آلوده میوه پیش از موقع رسیده، بافت آن نرم و بی‌مزه می‌شود. در صورت آلودگی خیار به این بیماری، پیشنهاد می‌شود اندام‌های آلوده گیاه هرس شود و رطوبت گلخانه خیار کاهش پیدا کند.
سفیدک داخلی خیار یا سفیدک دروغی و کرکی یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های گلخانه خیار به شمار می‌رود که با متوقف کردن رشد بوته‌ها خسارات اقتصادی زیان باری به خیار وارد میسازد. اولين علائم به صورت رنگ‌پريدگی و ایجاد لکه‌های نامنظم زرد رنگ در برگهای مسن و بالغ نمایان می‌شود.
در صورت شدت بیماری، برگها خشک شده و میریزند. علاوه بر آن میوه‌ها تغییر شکل و اندازه پیدا کرده و بدمزه می‌شوند. راههای مقابله با سفیدک داخلی هرس علفهای هرز، تهویه مناسب، رعایت اصول بهداشتی و تقویت بوته‌ها می‌باشد.
آنتراکنوز خیار یکی از بیماری‌های مخرب در خیار گلخانهای است که تقریبا تمام قسمت‌های گیاه را آلوده میکند. آنتراکنوز خیار در ابتدا به صورت لکه‌هایی روی برگ ایجاد شده و سپس این لکه‌ها به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای در می‌آیند.
پس از آن این لکه‌ها به لکه‌هایی بزرگتر و زاویه دار تبدیل شده و در نهایت محل لکه سوراخ می‌شود. آثار آن در میوه‌ها نیز به صورت زخم‌های گرد، تیره و فرو رفته نشان داده می‌شود. راههای مقابله با این آفت نیز مانند سایر راههای اشاره شده است.
ویروس موزائیک خیار یکی دیگر از مهمترین بیماری‌های ویروسی است که دامنه میزبانی وسیعی دارد. علائم ويروس ابتدا روي برگهای جوان ظاهر شده و آنها را به شکل چروكيده و با لبه‌های برگشته در می‌آورد.
در اثر این بیماری بر روی خیار، لکه‌های سبز تیره به شکل موزاییک پدیدار شده و همچنین باعث کوتولگی و نخی شدن برگها می‌شود. از طرفی خیار تلخ، بدمزه و بد فرم خواهد شد. مبارزه با بیماری ویروس موزائیک خیار مشکل است چراکه هیچ نوع ماده شیمیایی برای کنترل آن وجود ندارد. تنها راه مقابله پیشگیری و مبارزه با حشرات است.
کمبود عناصر غذایی در خیار گلخانهای که باعث کاهش کمی و کیفی آن می‌شود علائم گوناگونی دارد که در ادامه به آن میپردازیم:
در این مقاله برخی از آفات، بیماری‌ها و کمبود عناصر در خیار گلخانهای و همچنین راه های پیشگیری از آنها را معرفی کردیم. لازم به ذکر است که آفات و بیماری‌های دیگری نیز وجود دارد که در خیار گلخانهای رایج می‌باشد. در آخر در صورتی که قصد خرید کود کشاورزی را دارید میتوانید با مشاوران و کارشناسان حرفه‌ای مجموعه خرم بهار آتیس تماس حاصل کرده و محصول مورد نظر خود را تهیه کنید.
