ساختار خاک از چهار قسمت متفاوت از جمله (مواد معدنی خاک، مواد آلی خاک، آب و هوا) تشکیل شده است. خاک‌ها براساس اینکه میزان ماده آلی‌شان چه مقدار باشد، به دو دسته خاک های غنی و فقیر از مواد آلی، دسته بندی میشوند.
اکثر زمین‌های کشاورزی دنیا را، از لحاظ مواد آلی فقیر هستند و زیر ۲ درصد ماده آلی دارند. ماده آلی خاک، ماده‌ای است که حاصل فعالیت‌های گیاهان و حیوانات و موجودات زنده خاکی و بقایای سلولی و بافت های گیاهان و جانداران موجود در خاک است.
وجود ماده آلی علاوه بر اینکه نشانه کیفیت خاک است، عامل بسیار مناسب و حیاتی برای باروری خاک نیز به شمار می‌رود و همچنین باعث بهبود و اصلاح وضعیت خاک و نفوذپذیری آب و هوا در خاک خواهد شد.
آفت نماتد یا سرطان ریشه علاوه‌بر اینکه به ریشه گیاه آسیب وارد میکند سبب رسیدن به خاک نیز می‌شود که کود نماتدکش اگروهلث یک گزینه هوشمندانه برای مبارزه با این آفت می‌باشد.
ماده آلی در خاک با توجه به ماهیت خود مانند یک ماده چسبنده باعث می‌شود که ذرات ریز خاک به یکدیگر بچسبند و خاکدانه ها را شکل دهد. در خاک‌هایی که دارای مواد آلی می‌باشند، فضاهای خالی که در خاک وجود دارند با آب و هوا پر میشوند و به این صورت در خاک عمل تهویه به خوبی انجام می‌گیرد و هوا در داخل خاک به خوبی جریان خواهد داشت.
خاک‌هایی که فاقد ماده آلی هستند و یا دارای ماده آلی بسیار کمی هستند، سرعت حرکت آب و نفوذ آب در دل این خاک بسیار آهسته خواهد بود و به همین دلیل عمل تهویه به خوبی انجام نمی‌گیرد و همچنین ظرفیت نگهداری آب در داخل خاک به شدت کاهش خواهد یافت. به علاوه عدم تهویه مناسب سبب بروز مشکلاتی زیادی از جمله انواع شکلات قارچی و طغیان برخی آفات خواهد شد.
یکی از ویژگی‌های مهم خاک این است که خاک ظرفیت نگه داشت عناصر را داشته باشد و این ویژگی مهم تاثیر بسیار زیادی بر افزایش حاصلخیزی و کیفیت خاک خواهد داشت. در واقع مواد آلی مانند یک کلات عمل کرده و عناصر غذایی را نگه داشته و مانع از رسوب آنها و تشکیل ترکیبات غیر قابل جذب شده و از این طریق نیز باعث افزایش جذب و دسترسی گیاهان به مواد غذایی میشوند.
به بیان دیگر میزان ماده آلی موجود در خاک تاثیر زیادی بر افزایش ظرفیت تبادل عناصر دارد. بنابراین هرچقدر میزان ماده آلی در خاک بیشتر باشد، جابجایی عناصر بهتر و بیشتر انجام می‌شود و همانطور که گفته شد خاک، دارای حاصلخیزی و کیفیت بالاتری خواهد بود.
وقتی که ماده آلی در خاک تجزیه می‌شود، عناصر معدنی آزاد شده و محتوی عناصر در خاک برای گیاهان افزایش پیدا میکند. با توجه به اینکه ماده آلی تجزیه شده از چه نوعی باشد، دسته ای از عناصر که از مهم‌ترین آنها نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و ریزمغذی هایی مانند آهن، منگنز، روی و مس در دسترس گیاهان قرار می‌گیرد. با بالا رفتن هرچه بیشتر میزان مواد آلی در خاک، این مواد پس از تجزیه باعث تقویت هرچه بیشتر خاک خواهند شد.
در کل مواد آلی تاثیر بسزایی بر بهبود خصوصیات خاک می‌گذارد. به کار گرفتن هیومیک اسید گزینه بسیار مناسبی برای بالا بردن میزان مواد آلی در زمین های کشاورزی می‌باشد.
برای افزایش ماده آلی در زمین‌های زراعی و باغی راه حل‌های متعددی وجود دارد که در اینجا به برخی از این روش‌ها اشاره خواهیم کرد:
واژه هیومیک از واژه هوموس گرفته شده است و به معنای بقایای تجزیه شده از مواد آلی می‌باشد. هیومیک معمولا به رنگهای قهوه‌ای تیره و یا مشکی می‌باشد. هیومیک باعث افزایش بیشتر ریشه زایی در گیاهان می‌شود، به علاوه سبب می‌شود آب بیشتر به داخل خاک نفوذ کند و در نتیجه شادابی و سلامت گیاه افزایش پیدا کند و همچنین ساختار خاک بهبود یابد.
شما به عنوان یک کشاورز یا باغدار می‌توانید از اسید هیومیک در زمین یا باغ خود استفاده کنید تا مواد آلی در خاک و رشد گیاهتان افزایش پیدا کند و عناصر غذایی، بهتر جذب گیاه شوند تا به افزایش محصول و حاصلخیزی و کیفیت بهتر خاک در زمین و باغ خود دست یابید.
حاصلخیز بودن خاک برای رشد گیاهان و تمامی موجودات زنده موضوع بسیار پراهمیت و حیاتی می‌باشد و نقش اصلی ماده آلی خاک، به اجرا در آوردن این فرایند است. از طرف دیگر اثرات مثبت اشاره شده در بخش‌های بالایی از کارکردهای موادآلی در خاک است که فقدان هر یک از آنها هزینه بالایی را برای جبران به کشاورز تحمیل میکند. بنابراین کشاورزان و باغداران عزیز برای افزایش بهره وری باید از روش اضافه کردن ماده آلی به خاک برای جبران کمبود این ماده در خاک، استفاده نمایند. که مثلا هزینه کمتری نسبت به درمان خواهد داشت.
در این مطلب به بررسی ماده آلی خاک پرداختیم و فواید و راهکارهای افزایش مواد آلی در خاک باغ، مزرعه و یا باغچه و گلدان را بررسی کردیم و همچنین اهمیت و نقش مواد آلی خاک را بازگو کردیم. به عنوان سخن پایانی یادآوری می‌کنیم که مواد آلی، تاثیر چشم گیری در سلامت و پایداری تولید دارند. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.
